कोरोना : दक्षिण एशियाली देशमध्ये नेपालमा सक्रिय सङ्क्रमितको दर सर्वोच्च, ‘सबैभन्दा बढी जोखिम’

टुडेपाटी

काठमाडौँ, असोज २४ गते ।

कोरोनाभाइरस सङ्क्रमितको कुल सङ्ख्याका आधारमा नेपाल दक्षिण एशियामा चौथो स्थानमा छ।

तर सक्रिय सङ्क्रमितको प्रतिशतका आधारमा नेपालले अतिप्रभावित देशमध्ये दोस्रो स्थानमा रहेको भारतलाई पनि उछिनेको विज्ञहरू बताउँछन्। यसबाट नेपालमा सङ्क्रमण डरलाग्दो स्थितिमा भएको चित्रण हुने उनीहरू बताउँछन्।

नेपालमा सङ्क्रमितको कुल सङ्ख्या झन्डै एक लाख पुग्दा बिहीवार अपराह्णसम्म २६,६०० भन्दा केही बढी सक्रिय सङ्क्रमित थिए। यो कुल सङ्क्रमितको झन्डै २६.५ प्रतिशत हो।

भारतमा सक्रिय सङ्क्रमितको सङ्ख्या ८,९३,५९२ रहेको छ जुन १२.९ प्रतिशत हो।

त्यसपछि सक्रिय सङ्क्रमितको दर बाङ्ग्लादेशमा २२ प्रतिशत, भुटानमा १७.१ प्रतिशत, अफगानिस्तानमा १२.९, श्रीलङ्कामा १२.३ र माल्दिभ्समा १०.५ रहेको छ।

स्वास्थ्य तथा जनसङ्ख्या मन्त्रालयका अवैतनिक सल्लाहकार डा. सुरेश तिवारीका अनुसार सक्रिय सङ्क्रमितको दर धेरै हुनु भनेको त्यो देशमा धेरै जोखिम हुनु हो।

“दक्षिण एशियामा हेर्ने हो भने सक्रिय सङ्क्रमितको दर नेपालमा धेरै छ। त्यसको अर्थ जोखिम पनि अन्य मुलुकको दाँजोमा यहाँ धेरै छ भन्ने हो,” उनले भने।

सक्रिय सङ्क्रमित उच्च हुनुको कारण के हो?

तिवारीका अनुसार अहिले सक्रिय सङ्क्रमितको दर नेपालमा धेरै देखिनुका प्रमुख तीन कारण छन्।

• होम आइसोलेशनमा बस्ने सङ्क्रमितको सङ्ख्या धेरै छ। १४ दिनसम्म उनीहरू आइसोलेसनमै बस्नुपर्ने सरकारको नीतिले सक्रिय सङ्क्रमितको सङ्ख्या धेरै देखिएको हो
• सङ्क्रमण दर लगातार रूपमा बढिरहेको छ र मानिसको आवतजावत घटेको छैन। सङ्क्रमित हुनेको सङ्ख्या बढेको छ तर निको हुने दर घटेको छ
• अस्पतालमा रहेका बिरामीको स्वास्थ्य अवस्थाअनुसार उपचार गर्ने र त्यसै अनुसार औषधि दिनुको सट्टा लामो समय निगरानीमा राख्दा पनि सक्रिय सङ्क्रमितको सङ्ख्या घट्न सकिरहेको छैन

नेपालको अवस्था के छ?

महामारी सुरु भएको देश चीनमा रहेको सङ्क्रमितको सङ्ख्यालाई गत बुधवार उछिनेको नेपाल अहिले शीर्ष ५० स्थानभित्र छ।

नेपालमा बिहीवारसम्मको तथ्याङ्क हेर्दा सङ्क्रमितको सङ्ख्या ९८,६१७ रहेको छ भने ५९० जनाको मृत्यु भइसकेको छ।

सङ्क्रमितको सङ्ख्या पछिल्लो एक महिनामै दोबरले भएको स्वास्थ्य मन्त्रालयले जारी गरेको तथ्याङ्कले देखाउँछ।

त्यसमा पनि पछिल्लो समय ६० वर्ष उमेर नाघेका मानिसहरूको सङ्क्रमित हुने दर ०.५ प्रतिशतबाट बढ्दै गएर अहिले नौ प्रतिशतको हाराहारी रहेको छ। त्यस्तै महिलाहरूको पनि सङ्क्रमित हुने दर १४ प्रतिशतबाट बढेर ३४ प्रतिशत पुगेको छ।

बाहिर जिल्लाबाट काठमाण्डू उपत्यकामा आउने र उपत्यकाबाट बाहिर जिल्ला जाने मानिसको क्रम बढिरहेकोले सङ्क्रमण अझै दुई/तीन साता उकालो लाग्ने देखिएको डा. तिवारीले बताए।

उनले भने, “केही साता अघिसम्म हामी समुदायमा सङ्क्रमण छ/छैन भनेर बहस गर्दै थियौँ। अब त काठमाण्डू उपत्यकाको कुरा गर्ने हो भने जुनसुकै उमेर समूह र जुनसुकै क्षेत्रमा सङ्क्रमणको जोखिम उत्तिकै छ। अहिलेको अवस्था भनेको समुदायमै सक्रिय सङ्क्रमण छ भन्ने हो।”

दक्षिण एशियाको स्थिति के छ?

भारतमा सङ्क्रमितको कुल सङ्ख्या ६९ लाख नाघेको छ भने मृतकको सङ्ख्या १,०६,४९० पुगेको छ।

केही समयअघिसम्म भारत, पाकिस्तान र अफगानिस्तानपछि चौथो स्थानमा रहेको बाङ्ग्लादेश पछिल्लो समय दक्षिण एशियाली देशमध्ये दोस्रो स्थानमा पुगेको छ।

जोन्स हप्किन्स यूनिभर्सिटीले बनाएको सूचीमा भारतपछि १६ औँ स्थानमा बाङ्ग्लादेश छ। अहिले त्यहाँ सङ्क्रमितको कुल सङ्ख्या ३,७४,५९२ र मृतको सङ्ख्या ५,४६० पुगेको छ।

दक्षिण एशियामा भारत र बाङ्ग्लादेशपछि पाकिस्तान तेस्रो स्थानमा छ जहाँ सङ्क्रमितको र मृतकको सङ्ख्या क्रमशः ३,१७,५९५ र ६,५५२ पुगेको छ।

यसले सङ्क्रमितको सङ्ख्या बाङ्ग्लादेशमा बढी रहे पनि मृत्युदर पाकिस्तानमा धेरै रहेको देखाउँछ। पाकिस्तान अहिले विश्वभरिमा धेरै सङ्क्रमित हुने देशको २२ औँ स्थानमा छ।

मृत्युदर कुन देशमा कति?

सक्रिय सङ्क्रमित दर नेपालमा धेरै रहे पनि मृत्यु दर भने तुलनात्मक रूपमा नेपालमा कम छ। नेपालमा अहिले मृत्युदर ०.६ प्रतिशत देखिएको छ।

तर स्वास्थ्य सेवा प्रणालीलाई बलियो नबनाए मृत्युदरमा पनि नेपालको अवस्था खराब हुनसक्ने स्वास्थ्य मन्त्रालयका सल्लाहकार डा. सुरेश तिवारी बताउँछन्।

“लामो लकडाउन र निषेधाज्ञाले सङ्क्रमित हुनेको सङ्ख्या अन्य देशको तुलनामा नेपालमा लामो समय नियन्त्रणमा थियो। तर अब त्यो अवस्था छैन त्यसैले सक्रिय सङ्क्रमित दर बढेसँगै मृत्यु हुनेको सङ्ख्या पनि बढ्छ। श्वासप्रश्वासको समस्या भएका बिरामीलाई उपचारको कमी हुन नदिने गरी स्वास्थ्य सेवा प्रणालीलाई बलियो नबनाए बिस्तारै मृत्युदर पनि बढ्दै जान्छ,” उनले भने।

मृत्युदर सबैभन्दा धेरै हुने दक्षिण एशियाली देशमा अफगानिस्तान सबैभन्दा माथि देखिन्छ। त्यहाँ मृत्युदर ३.७ प्रतिशत छ।

त्यसपछि क्रमश: पाकिस्तानमा २.१, भारत र बाङ्ग्लादेशमा १.५, श्रीलङ्का र माल्दिभ्समा ०.३ प्रतिशत छ।

दक्षिण एशियामा सबैभन्दा कम सङ्क्रमित सङ्ख्या भुटानमा रहेको छ। जम्मा ३०४ जनामा सङ्क्रमण पुष्टि भएको भुटानमा कोभिड-१९ का कारणले कसैको पनि मृत्यु भएको छैन।

बीबीसी